Yes, I do

Hoe je het ook wendt of keert, een vriendschap is net als een huwelijk, alleen schuif je je beste vriend geen ring om de vinger. Je gaat niet op je knieën en vraagt diegene om met je te trouwen. Een ja-woord op de vraag of een vriend voor altijd, in goede en kwade dagen, in rijkdom en armoede, in gezondheid en ziekte, door dik en dun, tot de dood hen scheidt, je Best Friend Forever wilt zijn, is niet het antwoord waar je naar op zoek bent in een vriendschap. Ik zou niet eens weten voor wie ik zou kiezen. En gelukkig maar. Moet je nagaan met hoeveel procent het aantal echtscheidingen dan zou toenemen. Nee, een ware vriendschap is gebaseerd op vertrouwen. Een mooi gegeven. Misschien is dat ook wel de reden waarom ik zo veel waarde aan mijn vrienden hecht. Vriendschappen zijn vrijblijvend. Als het goed zit kosten ze geen moeite om te onderhouden. Als dat niet het geval is moet de moeilijke keuze gemaakt worden om ze vaarwel te zeggen. Makkelijker gezegd dan gedaan, zeker voor een verzamelaar als ik. Ik verzamel met stip op één schoenen, vervolgens alles wat ook maar onder de categorie kleding en sieraden valt en vlak daarachter stapels papier, leeg en beklad, volle verhuisdozen, mooie herinneringen en niet te vergeten hele goede vrienden. Ze geven me energie en heel veel plezier in het leven. Ik kan ze niet weggooien, verbannen of een jaar lang op de plank van mijn boekenkast laten ondersneeuwen door stof. Daar zijn ze veel te leuk voor.

Vriendschap kent vele vormen. Jeugdvrienden, boezemvrienden, beste vrienden, denkbeeldige vrienden, vrienden van vrienden, tijdelijke vrienden, neppe vrienden, echte vrienden, Facebook vrienden, maar ook oude liefdes, vervlogen liefdes, kennissen, vage kennissen en wormvormige aanhangsels. Zoveel definities dat in sommige talen, zoals in het Frans en Spaans, er een duidelijk verschil is tussen vriend en partner. In het Nederlands is dat niet het geval, zo nuchter als we zijn. Onze taal kent maar één uitleg: vriend of vriendin. Daar moeten we het mee doen. Ondanks deze vrij algemene betekenis weten we wel dat we zoveel vriendschappen met elkaar mogen sluiten als we willen, maar je slechts één partner mag huwen. Zo is polygamie bij de wet verboden in Nederland. De Amerikaanse ‘Sister Wives’ trekken zich daar niets van aan. De gelijknamige serie, die sinds 2010 wordt uitgezonden op TLC, The Learning Channel, is niet de eerste zender die polygamie in het daglicht probeert te zetten. Samen met manlief Kody Brown, zijn eerste vrouw Meri, tweede vrouw Janelle, derde vrouw Christine en vierde vrouw Robyn strijden zij voor meer aandacht voor polygame gezinnen en bestrijden zij maatschappelijk gerelateerde zaken. Officieel is Kody alleen getrouwd met zijn eerste vrouw Meri en worden zijn andere ‘huwelijken’ neergezet als spirituele verbintenissen. Voor hem ligt dat anders. Hij verspreidt zijn aandacht en hart vol liefde over zijn vier vrouwen en zeventien kinderen. Gezinnen als de Browns combineren vriendschap en liefde met een huwelijk. De ‘Sister Wives’ zijn namelijk al langer bevriend met elkaar dan dat zij hun man delen. Inspirerend. Ik, van nature monogaam, zie deze combinatie duidelijk terug in mijn relatie. Wij, en dan heb ik het over mijn vriend, als in partner, en mijzelf, houden van elkaar en hebben een vriendschap als geen ander, maar er geldt een vaste regel; Ik wil niet delen of me verdelen. De samenstelling van vriendschap, liefde en het huwelijk is voor mij maar op één specifiek persoon gericht.

De positie van partner die ik hoop te huwen is ingevuld, maar oneindig vriendschappen sluiten heb ik wel erg serieus genomen. Mijn vriendenverzameling begint behoorlijk de spuigaten uit te lopen. Tot voor kort maakte ik me weinig zorgen, want het klassieke verhaal blijft dat de allerbesten altijd boven blijven drijven, terwijl de meeste vriendschappen verwateren. Ik zou ze er zo uit kunnen pikken. Mijn reddingsgordels, die er altijd voor zorgen dat ik mijn hoofd boven water houd. En toch focus ik me niet op de kern, maar verspreid ik mijn aandacht. Een redelijk voorspelbaar probleem. Zeker in een tijd als deze waarin je op sociaal vlak makkelijker contacten legt en onderhoudt dan de generatie voor mij. De situatie doet me denken aan iemand die geboeid luistert naar de voorspellingen van een waarzegster, je wordt bedonderd waar je bij staat. Want ik mag dan wel 532 Facebook vrienden hebben, maar bij de meesten behoort het woord vriend niet achter hun naam te staan. Iets mooier maken dan dat het in werkelijkheid is en goedgelovigheid zit in de aard van het menselijk beestje, maar laten we reëel blijven, zij zijn iemand anders zijn vriend en niet de mijne. En door al die vrienden, de daadwerkelijke definitie daargelaten, zie ik door de bomen het bos niet meer. Mijn aandacht is ongecontroleerd. Het lukt me niet om scherp te stellen. Hoe leuk ik ze ook vind. En dat is de reden waarom ik zo van verhuizen houd en volle dozen zich opstapelen; meenemen, weggooien, opslaan. Wat een verademing. Mijn leven schreeuwt om een verhuizing, een grondige schoonmaak en een herinrichting. Veranderingen zijn in volle gang, maar waar ik toch wel de meeste moeite mee heb is om me constant schuldig te voelen. Elke keer dat ik een uitnodiging met nee beantwoord of op het laatste moment toch besluit af te zeggen, omdat ik heb besloten dat ik op dit moment geen goede vriend voor de ander ben en mijn focus weer terug moet vinden, dat doet pijn. Ik wil überhaupt geen nee hoeven zeggen, maar zoals ik het woord vroeger nooit in mijn mond nam lijkt mijn ja-woord plotseling veranderd in een nieuw favoriet en bevredigender antwoord: Het nee-woord. Ondanks dat ben ik er zeker van dat heel binnenkort, als die herinrichting helemaal naar wens is, het nee-woord plaats zal moeten maken voor het ja-woord. Of dat nou een vriendschapsbevestiging is naar mijn ware vrienden toe of het antwoord op de vraag: Wil je met mij trouwen?